ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ: ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 40 ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ 16 ਰਾਗ
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸੰਤ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ 40 ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ 16 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੂਝ, ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਲੌਗ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਇਹਨਾਂ 40 ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ 16 ਰਾਗਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਾਂਗੇ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ 16 ਰਾਗ
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤਕ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਰੋਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਡੂੰਘਾਈ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ 16 ਰਾਗ ਹਨ:
- ਸਿਰੀ ਰਾਗ
- ਗਉੜੀ
- ਆਸਾ
- ਗੁਜਰੀ
- ਸੋਰਠਿ
- ਧਨਾਸਰੀ
- ਜੈਤਸਰੀ
- ਸੂਹੀ
- ਬਿਲਾਵਲ
- ਗੋਂਡ
- ਰਾਮਕਲੀ
- ਮਾਰੂ
- ਕੇਦਾਰਾ
- ਭੈਰਉ
- ਬਸੰਤ
- ਮਲਾਰ
ਇਹ ਰਾਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਵਿਭਿੰਨ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ 40 ਸ਼ਬਦ: ਬਾਣੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ
- "ਤੋਹੀ ਮੋਹੀ ਮੋਹੀ ਤੋਹੀ ਅੰਤਰੁ ਕੈਸਾ..." (ਅੰਗ 93)
- ਸੰਦੇਸ਼: ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਭੂ ਅਤੇ ਜੀਵ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕਮਿੱਕਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- "ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਆਰਤੀ ਮਜਨੁ ਮੁਰਾਰੇ..." (ਅੰਗ 694) - ਨਾਮ ਦੀ ਮਹਿਮਾ।
- "ਬੇਗਮ ਪੁਰਾ ਸਹਰ ਕੋ ਨਾਉ..." (ਅੰਗ 345) - ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਜਿੱਥੇ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ।
- "ਜਬ ਹਮ ਹੋਤੇ ਤਬ ਤੂ ਨਾਹੀ..." (ਅੰਗ 346) - ਹਉਮੈ ਦਾ ਤਿਆਗ।
- "ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਭਇਓ ਜਬ ਨਾਮੁ..." (ਅੰਗ 487) - ਨਾਮ ਦੀ ਤਾਕਤ।
- "ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਠਾਕੁਰੁ..." (ਅੰਗ 525) - ਪ੍ਰਭੂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ।
- "ਮਨ ਬਉਰਾ ਤੂੰ ਲੋਗਨ ਸਿਉ..." (ਅੰਗ 658) - ਮਨ ਦੀ ਭਟਕਣ 'ਤੇ ਚਿੰਤਨ।
- "ਤੋਹਿ ਚਰਣ ਮਨੁ ਲਾਗੈ..." (ਅੰਗ 694) - ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਨ।
- "ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਝੂਠੇ ਸਗਲ ਪਾਸਾਰੇ..." (ਅੰਗ 697) - ਨਾਮ ਬਿਨਾਂ ਸਭ ਝੂਠ।
- "ਸਾਚੇ ਸਾਹਿਬਾ ਕਿਆ ਨਹੀ ਘਰਿ ਤੇਰੈ..." (ਅੰਗ 793) - ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕਤਾ।
- "ਤੂੰ ਸੁਣਿ ਸੁਣਿ ਸਖਾ ਸਮਝਾਈ..." (ਅੰਗ 858) - ਸੱਚ ਦੀ ਸਮਝ।
- "ਅਬ ਕਿਉ ਢੂੰਢਤ ਫਿਰਤ ਹੈ..." (ਅੰਗ 870) - ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਗੱਲ।
- "ਜਿਨਿ ਤੂੰ ਜਾਨਿਆ ਸੋਈ ਜਾਣੈ..." (ਅੰਗ 974) - ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ।
- "ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਹੈ..." (ਅੰਗ 1080) - ਨਾਮ ਦੀ ਮਹਿਮਾ।
- "ਤੂੰ ਸਾਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਸਿਫਤਿ ਸੁਆਲਿਹੁ..." (ਅੰਗ 1121) - ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫਤ।
- "ਜਲ ਕੀ ਭੀਤ ਪਵਨ ਕਾ ਥੰਭਾ..." (ਅੰਗ 1167) - ਜੀਵਨ ਦੀ ਨਾਸ਼ਵੰਤਤਾ।
- "ਮਨੁ ਬਸਿ ਰਹਿਓ ਰਾਮ ਪਾਸਿ..." (ਅੰਗ 1185) - ਮਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲ ਲਗਨ।
- "ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਪਰਉ ਤੇਰੀ ਸਭਾ..." (ਅੰਗ 1295) - ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ।
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੰਦੇਸ਼
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਚਾਰ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਜਾਤੀ-ਭੇਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਚਾ ਸੁਖ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਹਉਮੈ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ਹੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। "ਬੇਗਮ ਪੁਰਾ" ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਨਾ ਦੁੱਖ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਿਤਕਰਾ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਹ 40 ਸ਼ਬਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਾਰਗ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਾਣੀ ਰਵਿਦਾਸੀਆ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਲਈ ਇੱਕ ਅਮੁੱਲ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ।